Collecties van de WHSK / Over de werkgroep / Heemkunde Sint-Kruis

HEEMKUNDE SINT-KRUIS

Collecties van de Werkgroep Heemkunde Sint-Kruis

In zijn ruim 35-jarig bestaan heeft de WHSK nogal wat bijeen gesprokkeld via schenkingen van Sint-Kruizenaars en vrijwilligers en uitzonderlijk door aankoop. We bewaren dat alles als studiemateriaal voor zowel onszelf als voor onderzoekers.

Voor de inventarisatie van dit alles komen maandelijks onze Narchievelingen samen, WHSK-vrijwilligers die schonen, ordenen en inventariseren. Wie iets uit onze collectie wil raadplegen kan terecht bij onze documentatiebeheerder maurice.vanparys@skynet.be

DOCUMENTEN
In zo’n 55 archiefdozen, geordend naar onderwerp, bewaren we allerhande eigendomsakten, plannen, artikels, briefwisseling, officiële documenten, verenigingsarchieven... Je kunt bij ons ook kopieën raadplegen van parochieregisters (1643 tot 1900), volkstellingen (1338 tot 1836), rekeningen van leprozerie Magdalenagoed (1474 tot 1572), tiendenboeken, ommelopers en genealogische familiestudies.

FOTO'S EN POSTKAARTEN
WHSK bezit zo’n 1200 fysieke foto’s, dia’s en 18 fotopostkaarten, die ook digitaal gescand zijn. Daarnaast hebben we meer dan 100 scans van foto’s uit privécollecties, bv. de collectie postkaarten van Filip Degraeve (†), foto’s van Jean Van Nieuwenhuyse anno 1961 vanop de watertoren of van houthandel De Pourcq. Onze collectie digitale foto’s over Sint-Kruis groeit gestadig omdat we geregeld onze veranderende straatbeelden fotograferen.

KAARTENCOLLECTIE
De WHSK is fier op zijn indrukwekkende collectie van liefst 330 originele of gekopieerde kaarten die liggend worden bewaard in grote laden. Onze collectie danken we aan schenkingen, kopieën en foto’s van kaarten uit archieven (bv. SAB, OCMW) en uitzonderlijk door aankoop. Het gaat om hydrografische en topografische kaarten, wegenkaarten, kadasterkaarten, verkavelingsplannen… Bijzonder is de schenking van de collectie kaarten van Magda Cafmeyer via Dirk Callewaert en Dries Weyts. Zij heeft in de jaren 1950-1970 tal van historische kaarten verworven, overgetekend of laten kopiëren op planafdruk. Geregeld komen bv. architecten en archeologen die bestuderen. Alle kaarten zijn gefotografeerd, opgemeten en beschreven.

BIBLIOTHEEK
Over onze boeiende gemeente Sint-Kruis wordt vlot gepubliceerd, ook door onszelf. We kopen dergelijke boeken systematisch aan. Daardoor telt onze bibliotheekkast zo’n 280 al of niet uitgegeven boeken, scripties, thesissen en brochures.

MEDAILLES EN PENNINGEN
Twintig edities Pinksterwandeltochten, ingericht door Jean Marie Bogaert en zijn equipe tussen 1968 en 1988, leidden tot een mooie collectie herinneringsmedailles met daarin telkens een afbeelding van een site in Sint-Kruis. Onze collectie is nog niet volledig. We bezitten ook enkele dispenningen van de parochie Sint-Anna, het vroegere Sint-Kruis-binnen-de-muren.

VLAGGEN
In de nasleep van het project Vlag voorop! (expositie in 2013 en publicatie in 2015) vertrouwden verenigingen die ter ziele waren gegaan, ons hun oude vlag toe. We bewaren die zo professioneel mogelijk. Ons overzicht beperkt zich tot de vlaggen in ons bezit. Afbeeldingen en beschrijvingen van een honderdtal andere vlaggen van verenigingen uit Sint-Kruis, Male en Vivenkapelle vind je in onze publicatie 'Vlag voorop!' dat nog steeds verkrijgbaar is.

GLASRAMEN, SIERTEGELS EN -BORDEN
Zowel commerciële verdelers als plaatselijke initiatiefnemers zorgden ervoor dat ook niet-papieren materiaal over Sint-Kruis werd gecreëerd: glasramen, bierkruikjes, sierborden en siertegels. We hebben daarvan een vrij volledig overzicht met foto’s erbij, maar bezitten er nauwelijks zelf . Blijkbaar schenken Sint-Kruizenaars die niet zo gemakkelijk weg. Wie onze collectie kan aanvullen is dus zeker welkom bij onze documentatiebeheerder-archivaris maurice.vanparys@skynet.be

AFFICHES
De diversiteit aan historische en recente affiches (A0, A1, A2 en A3) is zo groot dat volledigheid nastreven onbegonnen werk is. Ze worden voor allerhande gelegenheden gedrukt: kermissen, fuiven, verenigingsfeesten, optredens, straatfeesten en braderieën, verkiezingen…. Wat we toevallig vinden of krijgen wordt ontvouwd en liggend bewaard. Aan een inventaris zijn we nog niet toe. Ook in het Fonds Carlos Jansseune steken interessante affiches.

HET FONDS CARLOS JANSSEUNE werd in 1997 door zijn zoon Joris Jansseune in bewaring gegeven en werd later officieel een schenking. Dit gebeurde volgens de laatste wilsbeschikking van zijn broer Carlos die tot 1995 stichtend lid was van nze werkgroep Het fonds bevat veel foto’s , krantenknipsels en andere informatie over Sint-Kruis.

FOTO'S UIT HET FONDS CARLOS JANSSEUNE

LOKALE TIJDSCHRIFTEN
Sint Kruis is gekend voor zijn bloeiende verenigingen. Hun ledenbladen bevatten interessante informele en historische artikels. We bewaren enkel tijdschriften van verenigingen zonder archivaris. Sommige collecties zijn nog onvolledig. Wie toevallig op zolder of na een overlijden exemplaren vindt, kan ons ermee een plezier doen.

De Klaroen werd van 1954 tot minstens 1967 door Milac Sint-Kruis verstuurd naar de Sint-Kruise miliciens in diverse kazernes. Onze collectie is vrij volledig dankzij de schenking van Roger Denolf (†), maar we missen toch nog exemplaren.

Vrij en Vrank werd door Volksunie Sint-Kruis tussen 1965 en 1970 bij alle bewoners in de bus gestopt en was eerder politiek kritisch. We missen nogal wat exemplaren.

In Sint-Kruis bezorgde Johan Weyts van NCMV-Sint-Kruis trimestrieel aan alle bewoners het gratis tijdschrift Middenstand van Sint-Kruis dat velen bewaarden omwille van zijn interessante interviews. Onze collectie is volledig.

In Male kwamen liefst drie gratis tijdschriftjes uit om alle (nieuwe) bewoners van de vele verkavelingen met elkaar te verbinden. Onze collectie Parochienieuws Sint-Thomas van Kantelberg (van oktober 1991 tot februari 2005) is volledig, net zoals die van ‘t Malenaarke (1974) uitgegeven door Malecomité en van De Malenaar (1984 tot 1997), uitgegeven door vzw Wijkcomité De Malenaar.

We bewaren ook de parochiebladen Als ‘t Klokje klept (1945-1962), ‘t Klokje (1962-1967) en de oudste jaargangen van Kerk en Leven (vanaf 1968). Je vindt er heemkundig interessante gegevens, bv. over het verenigingsleven. Je kunt ons plezier doen met exemplaren van voor 1979.

COLLECTIE JAARBIDPRENTJES
Elk jaar deelden de Sint-Kruise parochies tijdens de viering van kermiszondag (Heilig-Kruisverheffing) of van Allerzielen (Sint-Thomas van Kantelberg en Sint-Franciscus van Assisi) bidprentjes uit met daarop de overledenen die sinds de vorige viering kerkelijk werden begraven. Onze collectie is bijna volledig.