JUDOCUS VAN CLEEMPUT   landbouwer, eigenaar, derde burgemeester van Sint-Kruis (1811-1830)

Sint-Joris-ten-Distel 10 december 1770 - Sint-Kruis 11 januari 1847


Judocus Franciscus is geboren in Sint-Joris-ten-Distel op 10 december 1770. Hij stamde uit een boerenfamilie uit Aalter. Zijn vader Joannes Van Cleemput (Aalter ca 1727 - Sint Kruis 23 januari 1802) boerde in Sint-Joris. Zijn moeder was Isabella Kerckaert. Het gezin kwam zich in 1779 in Sint-Kruis vestigen. Hun dochter Monique Jossine Van Cleemput (°Sint-Joris circa 1875), zus van Judocus, overleed in Sint-Kruis op 8 april 1813. Ze was gehuwd met François Coppens.

In 1792 huwde Judocus in Sint-Kruis met Petronilla De Groote uit Sint-Kruis (°27 januari 1761 - 1833). Het jonge gezin bleef in onze gemeente wonen in huis nummer 200, maar werd niet gespaard van tegenslag. Hun zoontje Franciscus (°circa 1795), overleed op 2 april 1803 op achtjarige leeftijd. Ze hadden al op 10 augustus 1797 hun negen maanden oude baby Bernardus moeten afgeven. De enige die bleef leven, was hun dochter Sophia (°27 oktober 1802), die ongehuwd bleef inwonen als spinster. Zij overleed thuis op 4 juli 1843. Moeder Petronilla was toen al overleden in 1833.

Judocus bleef dus achter met zijn dochter Sophia, een dienstmeid en enkele knechten. Met die 25-jarige inwonende dienstmeid, Martha Seghers (Sint-Kruis 26 maart 1809), dochter van Joseph Seghers en Martha Desmedt, huwde hij het jaar erop in 1834. Als zeventiger verwekte hij minstens vier kinderen. Het eerste werd geboren op 16 maart 1835: Maria Van Cleemput, die als werkmeid bij haar moeder thuis overleed op 27 september 1864. Het tweede kind was zoon Franciscus Josephus Van Cleemput, geboren op 10 maart 1837. Hij wordt verder toegelicht. Het derde kind, Josephus Van Cleemput, werd geboren in 1838 en overleed op 22-jarige leeftijd als ongehuwde werkman bij zijn moeder thuis op 9 juli 1860. Tenslotte is er Henricus Josephus Van Cleemput, die geboren is op 2 oktober 1839.

Moeder Martha overleed op tachtigjarige leeftijd op 2 november 1889 in het huis van haar zoon Frans Van Cleemput in Male nr. 8. Deze Franciscus  Josephus was gehuwd met Virginie Verté (°10 september 1837), werd koetsier en overleed als landbouwer in Sint-Kruis op 25 mei 1901 in huis C83. Ze kregen meerdere kinderen, waaronder Edmond, die herbergier was.

 

Landbouwer Josse Van Cleemput

 

In 1809 waren Judocus Van Cleemput en Petronilla Degroote eigenaars van een hoeve met boomgaard en akkers; wellicht woonden ze er ook. In 1796 werd Judocus als arbeijder omschreven en ook bij het overlijden van zijn zoontje in 1802 en bij zijn eigen overlijden als werkman, maar in de meeste akten staat dat hij een landbouwer was.

De verdere tekst is overgenomen van Ludo Vandamme (2)

De hoeve van Judocus (Joost, Josse) van Cleemput (ca. 1768-1847) is vandaag gelegen Kastanjelaan 2-4. De boerderijwoning van toen werd later in de negentiende eeuw verbouwd tot een landhuis of klein kasteel, vandaag nog steeds in die vorm bewaard. Het kadasterplan 1809 toont de woning middenin een ruime boomgaard met aansluitend een tuin en verder akkers, zich uitstrekkend naar de Brieversweg (buurtweg nummer 5) en de Doornhut (Gemeneweideweg), alles samen 5,48 hectare. De legger geeft als eigenaar op: “Josse van Cleemput, fermier à Saint-Croix”. In 1833 was hij nog steeds bewoner, niet langer eigenaar van deze hoeve.”

Het is niet bekend vanaf wanneer Judocus en Petronella deze hoeve hebben betrokken. Op 30 oktober 1796 is hun woonplaats “dyck van doogte, straet vlasloohove” in Sint-Kruis. Deze toponiemen kunnen voorlopig niet worden verklaard, maar vermoedelijk betreft het niet de hoeve die ze in 1809 als eigenaar bewoonden. Ten laatste in 1833 was Ludocus Van Cleemput niet langer eigenaar, enkel nog pachter.

Adolphe Goupy de Beauvolers (1796-1869), bewoner van het nabijgelegen kasteelgoed Puienbroek, bouwde omheen deze site een indrukwekkend vermogenscomplex uit en had daarbij zijn oog laten vallen op de hoeve en de akkers van Van Cleemput. In 1833 wordt het perceel waar de hoeve op staat omschreven als "zaeiland, hovenierhof en hofplaets met huisinge ende stallinge hier op staende bewoond door Judocus Cleemput met het oostende tot aen de gemeene weede straete (Doornhut)". Van Cleemput is dan ook gebruiker van de omliggende percelen, alle akkers. Maar ook Goupy bleef niet lang eigenaar van de boerderij. In 1841, in de legger van het Popp-kadaster, staat hij nog wel als eigenaar vermeld, maar niet meer in 1857. In dat jaar werd opnieuw een Plan der eigendommen toebehoordende Mr. Adolpje Goupy de Beauvolers in Sint-Kruis opgemaakt; het grondbezit was in vergelijking met 1833 nagenoeg intact, behalve de hoeve Van Cleemput.

▲  Landhuis Kastanjelaan 2-4, in het begin van de negentiende eeuw een hoeve,  middenin akkerland in de hoek Brieversweg-Doornhut. (Foto EC 2020)

De boerderij van Jucocus van Cleemput in 1809, middenin een boomgaard, aansluitend een moestuin, en verder akkerland. Links Brieversweg; boven Doornhut; rechts Maalse Steenweg; rechtsboven de Vossensteert.

Schepen en burgemeester

 

“Judocus was er stevig gesetteld: in de Franse Tijd maakte hij vanaf 1800 deel uit van het gemeentebestuur en in 1811 werd hij burgemeester van Sint-Kruis, in opvolging van de plots overleden en kleurrijke Valentin Jacoby, burgemeester van 1806 tot 1811. Judocus Van Cleemput overleefde als burgemeester de regimewisseling van 1814-1815, niet deze van 1830. In dat jaar werd hij als burgemeester vervangen door Adophe Goupy de Beauvolers.”

 

Andries Van den Abeele schrijft: “Van had twee landbouwers als “adjoint au maire”: Jacobus De Backer en Dominicus De Schepper. Zijn burgemeesterssjerp kwam niet in het gedrang bij de overgang naar het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Het is moeilijk uit te maken of Van Cleemput, zoals veel andere gemeentebestuurders, de bons kreeg naar aanleiding van de Belgische revolutie, maar de overeenstemming van de data, 1830, laat wel toe iets in die richting te vermoeden. Zijn opvolger was de eerste in een rij van vijf edellieden die achtereenvolgens Sint-Kruis bestuurden.”  (1)

Vandamme: “Als burgemeester liet Judocus sporen na in het vroege archief van Sint-Kruis, het vaakst in de vorm van zijn handtekening onder akten van de burgerlijke stand. Anderzijds was de bestuurlijke rol van een lokale burgemeester, zeker in de Franse tijd, beperkt; veel macht lag toen bij de prefect en het departementale bestuur. “

 

Voorlopig vonden we nog geen afbeelding van Jacobus Van Cleemput.

 

◄  In 1833 liet Adolphe Goupy de Beauvolers een plan opmaken van zijn grondbezit in Sint-Kruis. Links de hoeve Van Cleemput met het akkerland (de perceelnummers 24-27). Rechts van de Doornhut |Gemeneweideweg, het parkbos met daarin de de verdwenen Groenestraat, deel van het kasteeldomein Puienbroek. Bovenaan de Brieversweg, waarvan het rechtertraject later werd gewijzigd.

(Brugge, Stadsarchief, Familiearchieven, Janssens de Bisthoven, Kaarten & Plannen, II/62)

(1) Van den Abeele Dries (2011), ‘De twaalf burgemeesters van Sint-Kruis in Brugs Ommeland, 2011/4, p. 195-217)

(2) Vandamme Ludo (2019), Sint-Kruis. Een landelijk dorp in de jaren 1800, een uitgave van Werkgroep Heemkunde Sint-Kruis, p. 111-113.

 

Eric Colenbier, juli 2023